Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina. Click here to read this article in English.

Ka nota a ka luna hoʻoponopono: Ua kākau ʻia kēia ʻatikala e ka mea kākau ʻo Audrey McAvoy no AP. 

HONOLULU (AP) – Ma ka Pōʻakahi, ua wae ke kiaʻāina ʻo David Ige i kekahi mau kānaka, e laʻa kekahi mau hoʻouluulu Kanaka Maoli kaulana, no ka noho papa ʻana e nānā i ka mālama ʻana i ka ʻāina o Mauna Kea ma lalo o kekahi o ko ka honua ʻohenānā ʻoi kelakela.

Ka Ulana Pilina Badge Olelo Hawaii

ʻO nā kānaka ʻelua o nā moho — ʻo Lanakila Mangauil lāua ʻo Noe Noe Wong-Wilson — ʻo lāua nā alakaʻi o ke kūʻē ʻana ma ka makahiki 2019 i kū ai ke kūkulu ʻia ʻana o ka Thirty Meter Telescope, ʻo ia ka ʻohenānā kūikawā i paipai ʻia aku nei ma ka moku o Keawe. 

Kapu ka nuʻu i nā Kānaka Maoli he nui, a ua kūʻē nā mea kūʻē i ke kūkulu ʻana i kahi ʻohenānā hou ma laila. He hale kūikawā ka nuʻu no nā ʻohenānā he kākini i kūkulu ʻia mai nā makahiki 1960 aku. 

No ka pane ʻana i ke kūʻē ʻana, ua haku ka mokuʻāina iā Mauna Kea Stewardship and Oversight Authority i kēia makahiki me kekahi kānāwai hou e ʻōlelo ana, he pono ke kiaʻi ʻia ʻana o Mauna Kea no nā hanauna e hiki mai ana, a he pono ke kaulike ʻana o ka ʻepekema, ka moʻomeheu, a me ka ʻāina. 

Mau ana nō ka hukihuki no ka mālama ʻana iā Mauna Kea ma hope o ka hoʻokū kūkulu ʻana i ka Thirty Meter Telescope e ke kūʻē ʻana. 

He mau noho koho balota ko nā loea moʻomeheu Hawaiʻi ma ka ʻaha kau kānāwai, ma kahi o ke aʻoaʻo wale ʻana nō i nā luna hoʻokō no ka nuʻu i kēia manawa. 

Sign located along the Mauna Kea Access Road near the Saddle Road intersection in opposition to the TMT telescope.
He 11 ana ka nui o nā noho koho balota ma ke keʻena.  Cory Lum/Civil Beat/2021

E hōʻoia ʻia nā moho ʻewalu e ka ʻaha Kenekoa o ka mokuʻāina. 

He 11 ana ka nui o nā noho koho balota ma ke keʻena. ʻO nā kānaka ʻekolu ʻē aʻe, ʻo ia nā ʻelele o ka Board of Land and Natural Resources, ko ke Kulanui o Hawaii Board of Regents, a me ka meia o ke kalana o Hawaiʻi. 

Ua mahalo akula ʻo Ige i nā moho no ko lākou ʻae ʻana i ka hana ma ke keʻena. 

“Ma o kēia laʻana hou no ka mālama ʻāina ʻana, hiki iā kākou ke ʻimi i alahele no ka noho pū ʻana o ka ʻepekema a me ka moʻomeheu ma Mauna Kea me he makepono pālua lā,” wahi a Ige ma ka ʻōlelo hoʻolaha. 

Ua koho ʻia ʻo Kamanamaikalani Beamer, he polopeka ʻo ia ma ke Kulanui o Hawaiʻi a he komikina kahiko ʻo ia no ka Hawaiʻi State Resource Management Commission. Ua hea ʻia ʻo ia ma muli o kona ʻike loea i ka mālama kumuwaiwai ʻana ma ka moku o Keawe. 

Ua koho ʻia ʻo John Komeiji, ʻo ia ka loio nui o ke kula ʻo Kamehameha a me ka pelekikena kahiko o Hawaiian Telcom, no kona ʻike loea i ka pikineki a me ka hoʻokele waiwai. 

Ua koho ke kiaʻāina iā Rich Matsuda ma o ʻekolu mau inoa i hoʻouna ʻia e Maunakea Observatories, a he wilikī ʻo ia e alakaʻi ana i ka pilina kaiāulu no W.M. Keck Observatory.

ʻO Matsuda, ʻo Wong-Wilson a me Mangauil, ua hana pū lākou ma kahi hui i haku ʻia e ka ʻAha Lunamakaʻāinana no ka hāpai manaʻo ʻana i nā manaʻo e pono ai ka mālama mauna ʻana. ʻO kā ka hui noiʻi ʻana, ʻo ia ka mea i haku maila i ke kahua no ke kānāwai hou. 

Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.

Help power our public service journalism

As a local newsroom, Civil Beat has a unique public service role in times of crisis.

That’s why we’re committed to a paywall-free website and subscription-free content, so we can get vital information out to everyone, from all communities.

We are deploying a significant amount of our resources to covering the Maui fires, and your support ensures that we can pivot when these types of emergencies arise.

Make a gift to Civil Beat today and help power our nonprofit newsroom.

About the Author