Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina. Click here to read this article in English. 

WAKINEKONA – ʻEhā mahina ka lōʻihi o ka noho ʻole ʻana o ka Lunamakaʻāinana ʻAmelika ʻo Kai Kahele ma ke kapikala aupuni, a ʻo ia ka mea e hāpai ʻia nei nā nīnau i kona ʻaʻe ʻana i nā kānāwai ethics ma ka ʻAha Lunamakaʻāinana ma o kona noho pailaka ʻana ma Hawaiian Airlines. 

Ua hoʻopuka ʻo Civil Beat i moʻolelo e pili ana i ko Kahele koho balota ʻana ma ka Pōʻakahi, a ua hōʻike ʻia kona koho balota ʻana ma o ke kaʻina hana Covid-19 proxy, i hiki iā ia ke noho ma nā mokupuni, a ma laila nō ʻo ia e noʻonoʻo ai no kahi paipai kālaiʻāina no ka noho kiaʻāina ʻana. 

Ua hele a kaulana loa ka ʻatikala i nā hui kūkala nūhou ma o ke aupuni, e laʻa ʻo Politico, ʻo The Daily Beast, a me Punchbowl News. Ua kālele ʻo Politico lāua ʻo Punchbowl News i kā Kahele hana ʻana no Hawaiian Airlines ma ka wā like o kona hana ʻana no ko Hawaiʻi Māhele ʻAhaʻōlelo Lāhui ʻElua. 

Senator Kai Kahele during Hawaiian Affairs DHHL Aila meeting.
Kai Kahele, seen here when he was a state senator, is now being forced to answer questions about his work for Hawaiian Airlines in Congress. Cory Lum/Civil Beat/2020

Ke nīele ʻia nei ʻo Kai Kahele e pili ana i kāna hana ma Hawaiian Airlines ma ka ʻAhaʻōlelo Lāhui. 

Kuhi aku nā kānāwai ethics ma ka ʻAha Lunamakaʻāinana ma ka makahiki 2022, ʻaʻole e uku ʻia nā lālā ʻAhaʻōlelo Lāhui i nā kālā he $29,895 a ʻoi mai kahi hui ʻoihana ʻē aʻe. Kuhi aku ʻo Punchbowl News, hai ʻo Hawaiian Airlines i nā pailaka me ka uku ʻana he $81 no kēlā me kēia hola. Ua hana ʻo Kahele ma ka hui ʻoihana mai ka makahiki 2016 aku, a ʻo ia ka wā āna e komo mua ai i ke keʻena aupuni. 

Ua haʻi akula ko Kahele keʻena iā Punchbowl News lāua ʻo Politico, uku ʻia ʻo Kahele i ka nui kālā e kū ma lalo o ka palena e ʻāpono ʻia e nā kānāwai ethics. 

Ua haʻi akula ʻo Michael Ahn, ʻo ia ka wahaʻōlelo no Kahele, “ke kū pono nei ʻo Kahele i nā kānāwai ethics.” Hoʻomau akula ʻo Ahn, he lālā ʻeleu ʻo Kahele o ka uniona ʻo ka Air Line Pilots Association, a ke hana nei ʻo ia ma Hawaiian Airlines me he paikala lehulehu lā. 

“Hoʻolele ʻo ia i kekahi mau mokulele e mau ai kona kūlana,” wahi a Ahn e pili ana iā Kahele, akā aia ʻo ia ma “kahi papa kuhikuhi manawa i hoʻēmi nui ʻia e mau ai kona kūlana.” 

ʻO kā Kahele palapala hōʻike waiwai i hoʻouna ʻia i ko ka ʻAha Lunamakaʻāinana Keʻena Kākau ʻŌlelo, hōʻike ua palapala nei i kona uku ʻia ʻana he $120,000 ma ka makahiki 2020 ma o kāna hana ma Hawaiian Airlines. Eia naʻe, ʻaʻole ʻo ia i koho balota ʻia ma kēlā manawa, no laila, ʻaʻole ʻo ia koi ʻia i nā palena loaʻa makahiki. 

ʻO Kahele, ʻo ia ke hana nei ma ka Hawaiʻi Air National Guard, ʻaʻole ʻo ia i hoʻouna aku i kāna palapala hōʻike waiwai no ka makahiki 2021, a ʻo Mei ka wā e koi ʻia ai ka hoʻouna ʻana a i ʻole ka noi ʻana i ka hoʻopaneʻe i ka lā palena pau. 

“ʻAʻole maikaʻi ka ʻAhaʻōlelo Lāhui i ka hoʻoponopono ʻana iā ia iho. Nui nā hemahema ma nā kānāwai.” — Delaney Marsco, Campaign Legal Center

ʻAʻole i pane ko Kahele keʻena i nā nīnau na Civil Beat ma ka Pōʻalua e pili ana i kāna hana ma Hawaiian Airlines a me ka noi nīnauele me ka lunamakaʻāinana e pili ana i kāna hana ma ka hui ʻoihana. Ma mua, ua ʻōlelo akula ko Kahele keʻena, ʻaʻole hiki iā ia ke kūkākūkā e pili ana i nā koho balota proxy ʻana. 

ʻAʻole hiki pū hoʻi i ke keʻena ke hāʻawi aku iā Civil Beat i nā palapala e hōʻoia pono ʻia ai kā lākou ʻōlelo iā Politico lāua ʻo Punchbowl News e pili ana i ko Kahele kū pono ʻana i nā kānāwai ethics o ka ʻAha Lunamakaʻāinana. 

Ua pili ko Kahele pilikia ethics i nā mea waho o kona uku ʻia ʻana e Hawaiian Airlines. 

ʻO ko ka hui ʻoihana kōmike hana politika, ua hāʻawi lākou i nā kālā he mau kaukani i ko Kahele paipai kālaiʻāina. He hana hoʻi ko lākou me ʻelua mau kōmike a Kahele e noho nei — ʻo Transportation lāua ʻo Armed Services. 

Hōʻike nā palapala pekelala, ua hāpai pū ʻo Hawaiian Airlines lāua ʻo Kahele i ka ʻAhaʻōlelo Lāhui i ʻeono mau pila a ʻoi, e laʻa ka Fair and Open Skies Act, ʻo ia ke hoʻoponopono i nā hihia hana a e hoʻēmi i ka hoʻokūkū ʻana me nā hui mokulele haole. 

Ma kona wā e paipai kālaiʻāina ana no kāna hana ma ka ʻAhaʻōlelo Lāhui, ʻo Kahele, a ʻo kāna wahine he kuene mokulele ma Hawaiian Airlines, ua pailaka kēia i ka mokulele mai Honolulu i Bosetona, i hiki iā ia ke huakaʻi i Wakinekona no ka paipai kālaiʻāina. 

Ua pohihihi loa nō nā kānāwai ethics ma ka ʻAha Lunamakaʻāīnana e pili ana i nā hihia hoihoi, wahi a Delaney Marso, ʻo ia ka luna loio no ka ethics ma ke Campaign Legal Center. Ma ka ʻike laulā, ʻōlelo ʻo ia, aia nō i ka lālā ka hōʻike ʻana i kona hoihoi waiwai ma ke kau kānāwai ʻana, akā, ʻaʻole kēlā he mea e pāpā ʻia ai lākou i ke koho balota a i ʻole ka hoʻoholomua pila ʻana. 

“Mōakāka ʻole loa nā kānāwai,” wahi a Marsco. “Aia nō i ka makemake o ka lālā ke koho e hana ma nā kumuhana kikoʻī.”

ʻO kekahi hopohopo ʻē aʻe, ʻo ia ke kūʻokoʻa ʻole ʻana o ka House Ethics Commitee, wahi āna. ʻO nā lālā, ʻo lākou nā lālā ʻē aʻe o ka ʻAhaʻōlelo Lāhui. 

“ʻAʻole maikaʻi ka ʻAhaʻōlelo Lāhui i ka hoʻoponopono ʻana iā ia iho. Nui nā hemahema ma nā kānāwai.”

ʻO Alex Da Silva, ʻo ia kahi wahaʻōlelo no Hawaiian Airlines, ʻaʻole ʻo ia i hōʻike i ka ʻikepili he nui e pili ana i ko Kahele kūlana ma ka hui ʻoihana; ua ʻōlelo ʻia, “he limahana nō ʻo ia e hana nei.”

No nā hana politika, ua ʻōlelo ʻo Da Silva, “hana pū mākou me ko Hawaiʻi mau ʻelele ʻahaʻōlelo lāhui a pau e pili ana i nā pilikia pā ʻoihana mokulele, a hana kūpono ʻia kā mākou hana politika me ka hōʻihi i nā kānāwai ethics i hoʻokumu ʻē ʻia.”

ʻAʻole ʻo ia i hōʻike i ka ʻikepili i ka nui kālā e uku ʻia iā Kahele a me ka nui o ko Kahele hana ʻana ma ka hui ʻoihana. 

Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.

Help power our public service journalism

As a local newsroom, Civil Beat has a unique public service role in times of crisis.

That’s why we’re committed to a paywall-free website and subscription-free content, so we can get vital information out to everyone, from all communities.

We are deploying a significant amount of our resources to covering the Maui fires, and your support ensures that we can pivot when these types of emergencies arise.

Make a gift to Civil Beat today and help power our nonprofit newsroom.

About the Author