Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina. Click here to read this article in English.

WAKINEKONA – Ua alakaʻi ka Lunamakaʻāinana ʻAmelika ʻo Jill Tokuda i kona mau hoa ʻelele he mau kākini ma kekahi manawa hāmau leo ma ka Pōʻalua ma ka papahele o ka Hale no ka hoʻohanohano ʻana i nā kānaka i hala akula i nā ahi ʻāhiu ma Lāhainā. 

Ua hōʻike pololei ʻo ia i nā moʻolelo o Louise Abihai, 97 ona makahiki; ua ʻimi ʻia kona papaʻu ma ke koena o ka Hale Mahaʻolu ʻEono, he hale noho kūpuna, a me Tony Takafua, 7 ona makahiki; ua hala ʻo ia me kona ʻohana i loko o ko lākou ala kaʻa ma ko lākou wā e ʻauheʻe ana i ke ahi ma ka lā 8 o ʻAukake, ke ahi hoʻi i ʻai ʻokoʻa i ke kaona pili kai i kaulana loa. 

Ua walaʻau aku ʻo Tokuda i ka luku ʻana, ke koena i waiho ʻia maila, ka nele ʻana i ka waihoʻoluʻu ʻole a me ka pākuʻi ʻē o nā kemikala i hoʻā ʻia. 

A laila, ua puni ʻo ia i nā hoa hana — a komo lākou he nui i ka lole ʻulaʻula no ke kākoʻo ʻana iā Maui, e laʻa ʻo Ed Case, ka hoa ʻelele ʻahaʻōlelo lāhui — a ua kuhi lima ʻo ia i kekahi kiʻi o ke kumu maiʻa e kupu aʻe ana mai ke koena mai; he hōʻailona ia, wahi āna, no ka ikaika o ke kaiāulu. 

“Ikaika a kūpaʻa ko mākou poʻe, na ko lākou wiwo ʻole nō i hoʻouluulu iaʻu a hoʻokahe i kuʻu mau waimaka ke noʻonoʻo ʻia kēia pōpilikia i wānana ʻole ʻia,” wahi a Tokuda. “Akā, ua pono nō ka pā ʻana o ko lākou mau naʻau i ka huhū a me ka uluhua, ke noʻonoʻo lākou i ko lākou kū ʻana i kēia kūlana, a makemake mākou e hana me ka ʻeleu mikimiki no ke kākoʻo, ke kōkua, a e ʻimi i ka haʻina e pono ai lākou.”

“ʻO kēia nō he pōpilikia aupuni e koi ʻia ai ka pane mai ke aupuni holoʻokoʻa. ʻO ko kākou kākoʻo ʻana i ko Maui ʻohana, na ia mea e hoʻouna aku i ʻōlelo mōakāka i kēlā, kēia ʻAmelika, ma luna aʻe o kou wahi noho ma kēia aupuni maikaʻi loa, ʻaʻole ʻoe e hulikua ʻia,” wahi āna. 

A laila, ua koi akula ʻo ia i nā hoa hana ma nā ʻaoʻao ʻelua o ke alakaha e hoʻomau aku i ko lākou kākoʻo ʻana, keu hoʻi ma ka hāʻawi kālā ʻana no ka hoʻoponopono ʻana e holo aku nei ma laila. 

“He koʻikoʻi nui kā mākou e noi aku ai, a ʻo ke kōkua e pono ai mākou, e mau ana nō ia i mau hanauana aku,” wahi āna. “Akā, i kēia lā, ke noi haʻahaʻa nei nō au i kou walohia.”

Aia kā Tokuda haʻi ʻōlelo papahele ma kekahi wā koʻikoʻi ma Wakinekona.

Ua noi akula ka Pelekikena ʻo Joe Biden i $16 biliona mai ka ʻAhaʻōlelo lāhui mai ma ke ʻano he mea hoʻēmi pōpilikia no ke kākoʻo ʻana i nā kaiāulu, e laʻa nā kānaka ma Maui, no ke kūkulu hou ʻana ma hope o nā pōpilikia kūlohelohe, e laʻa nā wai hālana, nā ahi, a me nā makani pāhili. Akā, ʻo ka paio kūloko ʻana ma ka GOP ma muli o kekahi pila i pili i ke kōkua ʻana iā ʻUkelena ma kona kaua ʻana me Luʻukia, na ia mea i ālai i ka hana no ka ʻāpono ʻana i kēia mau kālā. 

ʻO nā Repubalika ma ka Hale, ke hoʻoweliweli nei lākou i ka pani aupuni ʻana inā ʻaʻole e hoʻokō ʻia ana ko lākou makemake ma kekahi mau mea moʻohelu kālā i kēia makahiki e hiki mai ana. Ua mahuʻi ʻia, e pau ana ke kālā a ke aupuni pekelala ma ka lā 30 o Kepakemapa, ʻo ia hoʻi ka hopena o ka makahiki kālā, inā ʻaʻole e ʻaelike ʻia ana kekahi ʻaelike moʻohelu kālā ma mua o ia lā. 

Ua kālele pinepine ko Hawaiʻi hui ʻelele ʻahaʻōlelo lāhui i ke koʻikoʻi o ko ke aupuni nānā ʻana iā Maui a me ka luku ʻia ʻana e nā ahi. 

Ua haʻi ʻōlelo pū nā Kenekoa ʻAmelika ʻo Brian Schatz lāua ʻo Mazie Hirono ma ka papahele o ka ʻAha Kenekoa i kēlā pule aku nei no ka wehewehe ʻana i ka luku ʻana, kahi i make ai nā kānaka he 115 a i nele ai nā kānaka he mau kaukani i ka hale ʻole, a ua noi aku lāua i ka ʻahaʻōlelo e hoʻomau aku i ke kōkua pekelala. 

Ma kekahi nīnauele i hala aku me Civil Beat, ua ʻōlelo mai ʻo Schatz, he koʻikoʻi nui ka hoʻopaʻa ʻana iā Maui ma ka noʻonoʻo o ka lehulehu a me kona mau hoa hana, e laʻa nā kānaka e ʻimi mana nei ma o nā nīele ʻahahui ʻōlelo i ka pane a kā Biden papa luna hoʻokele. 

“E aho kākou e hoʻomau i ka mālama ʻana iā Maui, a he mea maikaʻi kēlā,” wahi āna. “ʻO kekahi o kaʻu e hopohopo ai, e aha ʻia ana ke nalowale nā ahi o Lāhainā ma ke poʻomanaʻo o nā nūpepa aupuni?

ʻO kā Civil Beat kūkala nūhou ʻana i ke Kalana o Maui, ke uku hapa ʻia nei nō ia e nā haʻawina kālā mai ka Nuestro Futuro Foundation. 

Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.